Zaćma – to jedna z najbardziej znanych, a zarazem najgroźniejszych chorób oczu. Według danych
Światowej Organizacji Zdrowia cierpi na nią już ponad 65 mln osób na całym świecie, a brak leczenia
może doprowadzić nawet do nieodwracalnej utraty wzroku. Jakie inne zagrożenia niesie ze sobą
zaćma? Kto jest najbardziej narażony na występowanie choroby? W jaki sposób wygląda leczenie?
Czym właściwie jest zaćma?
Zaćma (nazywana także kataraktą) to choroba oczu, która wiąże się zazwyczaj z postępującym
zmętnieniem soczewki – naturalnym procesem starzenia tej części narządu wzroku. Soczewka
ludzkiego oka jest zbudowana z białek, które z biegiem czasu tracą swoją przejrzystość, zmieniają kolor
na żółty i twardnieją. Doprowadza to do zaburzeń w dotarciu światła do siatkówki sprawiając, że obraz,
który do nas trafia jest niewyraźny. To właśnie upośledzenie transmisji światła nazywamy zaćmą. Do
pierwszych objawów, które powinny skłonić nas do szybkiej wizyty u specjalisty, należą m.in.:
długotrwałe pogorszenie jakości widzenia, trudność w czytaniu, korzystaniu z telefonu komórkowego
lub komputera, osłabienie widzenia mimo korzystania z okularów lub słabsze widzenie po zmroku.
Zaćma nie jest chorobą, która przebiega zawsze według jednego schematu i nie w każdym przypadku
związana jest wyłącznie z wiekiem pacjenta – komentuje lek. med. Magdalena Hałasa, okulista
w Centrum Medycznym Damiana – Oczywiście tzw. zaćma starcza, połączona z naturalnymi procesami
zachodzącymi w naszym organizmie diagnozowana jest najczęściej, a jej początki możemy
zaobserwować już w okolicach 40 roku życia. Może być leczona zarówno farmakologicznie (wczesne
wykrycie) lub operacyjnie. Jednak w medycynie wyróżniamy również tzw. zaćmę wrodzoną, która może
wystąpić od razu po narodzinach dziecka lub w pierwszych latach jego życia. To bardzo duże ryzyko dla
zdrowia niemowląt – ich wzrok jest jeszcze nie do końca rozwinięty, a na tym etapie życia każde, nawet
najmniejsze zmiany zwyrodnieniowe, mogą doprowadzić do utraty wzroku. W tym przypadku leczenia
następuje natychmiast, zawsze jest to operacja. Ponadto wyróżniamy także tzw. zaćmę wikłającą,
która może pojawić się w każdym wieku, a stanowi następstwo innych schorzeń oczu – np. jaskry lub
chorób takich jak cukrzyca. Leczenie również polega na wykonaniu operacji – dodaje.
Na zaćmę szczególnie narażone są osoby, u których zdiagnozowano cukrzycę, astmę oskrzelową,
choroby tarczycy czy jaskrę. Ponadto czynnikiem ryzyka są m.in. urazy głowy czy oczu, przyjmowanie
leków sterydowych i psychotropowych oraz przebyte operacje, podczas których zastosowano
znieczulenie ogólne. Wśród przyczyn zaćmy wrodzonej możemy wyszczególnić m.in.: zakażenie
wewnątrzmaciczne czy różyczkę – w pierwszym trymestrze ciąży lub choroby czy schorzenia gałki
ocznej u rodziców dziecka.
Jak wygląda leczenie zaćmy?
W wielu przypadkach interwencja chirurgiczna stanowi jedyny sposób na powstrzymanie choroby oraz
powrót pacjenta do zdrowia. Leczenie środkami farmakologicznymi jest zazwyczaj możliwe jedynie
w przypadku wykrycia tzw. zaćmy starczej w jej wczesnej fazie rozwoju. Wówczas stosuje się leki
w postaci kropel, które aplikowane są bezpośrednio do gałek ocznych. Niestety, u większości
pacjentów schorzenie diagnozowane jest zbyt późno, i podobnie jak u osób cierpiących na zaćmę
wrodzoną lub wikłającą, niezbędna jest wówczas operacja.
Operacja usunięcia zaćmy składa się z dwóch istotnych etapów. Na początku dokonuje rozdrobienia
i usunięcia z torebek soczewki nieprzejrzyste masy soczewkowe. Drugim krokiem jest wprowadzenie
nowego, sztucznego implantu – jeżeli pacjent cierpiał wcześniej na wadę wzroku, istnieje możliwość jej
redukcji poprzez wybór implantu o odpowiedniej mocy korekcyjnej. Choć wygląda to bardzo
czasochłonnie, trwa ono około kilkunastu minut i wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym
z użyciem kropel. Warto jednak podkreślić, że istnieją przypadki, które uniemożliwiają jej
przeprowadzenie. Jeżeli u pacjenta występuje jakakolwiek infekcja oka – zabieg musi zostać przełożony,
podobnie jak w przypadku przebytego udaru mózgu, który odracza interwencję chirurgiczną
o 6 miesięcy. Natomiast, jeśli osoba chora dodatkowo cierpi na inne dolegliwości związane z narządem
wzroku, takie jak: jaskra czy zwyrodnienie plamki żółtej, operacja nie może zostać przeprowadzona –
kończy lek. med. Magdalena Hałasa, okulista z Centrum Medycznego Damiana.
Zaćma to bardzo groźna choroba oczu, która może nieść ze sobą poważne konsekwencje. Dlatego
warto na co dzień dbać o nasz wzrok m.in. poprzez ograniczenie (o ile to możliwe) korzystania
z urządzeń elektronicznych, regularne wizyty kontrolne u okulisty, odpowiednią dietę, wysypianie się
czy aktywność fizyczną. Z wszelkimi niepokojącymi objawami należy zgłosić się do specjalisty.