Od 1 września 2023 roku z bezpłatnej ochrony przeciw grypie będzie mogła skorzystać większa grupa pacjentów. Przepisy rozszerzają bowiem listę osób, którym przysługują darmowe szczepienia o seniorów powyżej 65 roku życia oraz dzieci i młodzież do 18 r.ż. Eksperci przypominają, że w szczególności osoby starsze – ze względu na starzejący się układ immunologiczny oraz współistniejące choroby przewlekłe – są w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji oraz powikłań, a co za tym idzie zwiększonego ryzyka hospitalizacji i zgonu.
Szczepienie przeciwko grypie nie tylko zmniejsza ryzyko zachorowania na tę chorobę wirusową, ale zmniejsza także ryzyko ciężkich powikłań m.in. chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy, przewlekłych chorób układu oddechowego. Z możliwości ochrony najlepiej skorzystać jeszcze przed sezonem zachorowań – czyli już w październiku. Dużym udogodnieniem jest to, że zaszczepić można się również w aptekach.
W ubiegłym sezonie grypowym w Polsce odnotowano ponad 6 milionów zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę – wynika z danych epidemiologicznych Narodowego Instytutu Zdrowia i Higieny – Państwowego Zakładu Higieny1. Jednak chorych było o wiele więcej, bo część osób nawet nie zgłosiła się do lekarza i leczyła się domowymi sposobami. Tymczasem nieleczona grypa, albo leczona niewłaściwie, może doprowadzić do bardzo groźnych powikłań, m.in. wtórnego zapalenia płuc, zaostrzenia chorób przewlekłych, zapalenie mięśnia sercowego, opon mózgowo-rdzeniowych lub mięśni.
Zakażenia dróg oddechowych to piąta przyczyna śmierci w Polsce
Jak podkreśla prof. hab. n. med. Adam Antczak pulmonolog kierownik Katedry Pulmonologii, Reumatologii i Immunologii Klinicznej, kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi oraz przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych, zakażenia dróg oddechowych to piąta przyczyna śmierci w Polsce, której łatwo możemy zapobiec dzięki szczepieniom przeciwko grypie.
– Pomimo szerokiego wdrożenia inicjatyw związanych ze szczepieniami ochronnymi przeciw grypie choroba ta pozostaje główną przyczyną zachorowań i śmierci wśród osób starszych.
W przypadku grypy stosuje się szczepionki czterowalentne, czyli takie, które chronią nas przed czterema różnymi szczepami wirusa. Jeśli pomimo szczepienia dojdzie do zachorowania, infekcja będzie miała znacznie łagodniejszy przebieg, a ryzyko wystąpienia niebezpiecznych powikłań pogrypowych, w tym także śmierci stanie się o wiele niższe niż w przypadku osób niezaszczepionych. – tłumaczy prof. Adam Antczak.
Poza istotną liczbą zgonów związanych z chorobami układu oddechowego grypa stanowi dodatkowe obciążenie z uwagi na swoje szersze następstwa. Obejmują one zdarzenia sercowo-naczyniowe, zaostrzenie wcześniej istniejących chorób przewlekłych takich jak cukrzyca czy astma, wyższą podatność na wtórne zakażenia bakteryjne, pogorszenie funkcjonowania. Wszystkie te czynniki przyczyniają się do podwyższonego ryzyka hospitalizacji i śmierci.
– Co roku z powodu powikłań grypy umiera ok. 6 tys. osób po 65 roku życia. Jeśli zatem w minionym sezonie infekcyjnym mieliśmy blisko 6 mln zachorowań, to zgonów było niewątpliwie więcej, szczególnie gdybyśmy w tych statystykach uwzględnili następstwa sercowo-naczyniowe grypy. Wiemy, że ta choroba zwiększa ryzyko zawału serca (nawet 10 razy), udaru mózgu, zatorowości płucnej. Ta zależność jest bardzo dobrze udokumentowana. — mówi prof. Adam Antczak.
Tymczasem o 20 procent spadła liczba szczepień przeciwko grypie w sezonie 2022/2023 w stosunku do poprzedniego sezonu grypowego
Poprawa wyszczepialności przeciwko grypie widoczna była w czasie pandemii COVID-19, kiedy to zaszczepiło się prawie 7 proc. populacji, jednak już w ubiegłym sezonie (2022/2023) aż o 20 procent spadła liczba szczepień przeciwko grypie2.
Szczepienia przeciwko grypie stają się coraz bardziej dostępne – ważne, byśmy z nich korzystali
30 sierpnia br. w życie weszła ustawa o darmowych lekach dla seniorów. Dlatego osoby po 65 roku życia otrzymają szczepionki bezpłatnie.
– Poszerzenie grupy osób, które będą mogły skorzystać z bezpłatnego szczepienia przeciwko grypie to bardzo dobra informacja. Wszczepialność wśród seniorów w Polsce jest wciąż za mała. Są w Europie kraje, gdzie szczepi się ponad 70 proc. osób będących w jesieni życia. Dla porównania u nas szczepi się około 20 procent. Mamy nadzieję, że dzięki nowej ustawie się to zmieni. Do tego powinniśmy dążyć. — zwraca uwagę prof. Adam Antczak.
Eksperci podkreślają, że każdy sezon grypowy jest inny, nieprzewidywalny. Prof. Antczak zaleca osobom starszym i schorowanym szczepienia jeszcze przed rozpoczęciem sezonu grypowego, czyli we wrześniu, ale zaszczepić się można także w późniejszym terminie, pod warunkiem, że pacjent nie ma choroby przebiegającej z gorączką.
– Dodatkowym argumentem w podjęciu decyzji o szczepieniu przeciw grypie jest fakt, że zakażenie wirusem grypy może zwiększyć ryzyko ciężkiego przebiegu infekcji koronawirusem i odwrotnie – szczepienie przeciw COVID-19 nie zabezpiecza przed zachorowaniem na grypę3 – dodał prof. Antczak.
Szczepionki przeciwko grypie trafiły już od hurtowni i aptek i tu kolejne udogodnienie dla pacjentów, bo zaszczepić mogą nas również farmaceuci. To wygodne rozwiązanie, bo nie musimy szukać placówki ochrony zdrowia. Bez zbędnego oczekiwania, na szczepienie może zakwalifikować nas także farmaceuta.
Źródła:
- Meldunki epidemiologiczne „Zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę w Polsce” http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/grypa/index.htm (dostęp: 30.08.2023).
- M. Markiewicz, Liczba szczepień przeciw grypie spadła o 20 proc., https://cowzdrowiu.pl/aktualnosci/post/liczba-szczepien-przeciwko-grypie-spadla-o-20-proc (dostęp: 30.08.2023).
- E. Kurzyńska, Szczepienia przeciwko grypie stają się bardziej dostepne – ważne, by Polacy z nich korzystali, https://pulsmedycyny.pl/szczepienia-przeciwko-grypie-staja-sie-bardziej-dostepne-wazne-by-polacy-z-nich-korzystali-1191950 (dostęp: 30.08.2023).
- Dziś w życie wchodzi ustawa o darmowych lekach dla seniorów, https://www.rynekzdrowia.pl/Prawo/Dzis-w-zycie-wchodzi-ustawa-o-darmowych-lekach-dla-dzieci-i-seniorow,249252,2.html (dostęp: 30.08.2023).