Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia starość rozpoczyna się po 60 roku życia. Ale żyjemy coraz dłużej i chcemy żyć coraz lepiej. Jakie badania warto wykonywać, by żyć w zdrowiu jak najdłużej? Zobaczcie:
- Pomiar ciśnienia tętniczego
Kto: każdy
Kiedy: co najmniej raz do roku
Pomiar stężenia cholesterolu
Kto: każdy
Kiedy: co 5 lat przy prawidłowych wartościach (można przestać po 65 r.ż.)
Kto: osoby ze stwierdzany wcześniej zwiększonym stężeniem cholesterolu i posiadające co najmniej 2 czynniki ryzyka choroby wieńcowej, takie jak palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, niskie stężenie cholesterolu HDL (<40 mg/dl [1.03 mmol/L]), rozpoznanie choroby wieńcowej u ojca przed 55 rokiem życia, u matki przed 65 rokiem życia.
Kiedy: co rok
- Pomiar stężenia glukozy
Kto: każdy
Kiedy: Powtórz badanie za 3 lata, jeśli wynik był prawidłowy.
Kiedy: Powtórz badanie za 1-2 lata, jeśli wynik był nieprawidłowy i wskazuje na zwiększone zagrożenie cukrzycą.
- Kolonoskopia
Kto: każdy
Kiedy: co 10 lat do 75 r.ż.
Kto: osoby o zwiększonym ryzyku (co najmniej 1 krewny pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo) z wywiadem raka/polipów jelita grubego przed 60 r.ż.; dwóch/dwoje krewnych pierwszego stopnia z wywiadem raka/polipów jelita grubego bez względu na wiek wystąpienia)
Kiedy: co 5 lat
- Cytologia
Kto: każda kobieta
Kiedy: Powtarzaj badanie co 3 lata, jeśli wcześniejsze wyniki są prawidłowe.
Mammografia
Kto: Każda kobieta do 65 r.ż. (przy prawidłowych wynikach 3 kolejnych regularnych badań)
Kiedy: Powtarzaj badanie co 3 lata, jeśli wcześniejsze wyniki są prawidłowe.
- Densytometria kości
Kto: kobiety po 65 r.ż.
Kiedy: co 3-5 lat
Kto: kobiety przed 65 r.ż. z co najmniej jednym czynnikiem ryzyka: wcześniejsze złamania, złamanie szyjki u matki/siostry, mała masa ciała-waga poniżej 58kg, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu
Kiedy: co 2 lata
- Pełne badanie okulistyczne w celu oceny ryzyka jaskry
Kto: każdy
Kiedy: nie rzadziej niż co 5 lat
Mężczyźni
- Pomiar ciśnienia tętniczego
Kto: każdy
Kiedy: co najmniej raz do roku
- Pomiar stężenia cholesterolu
Kto: każdy
Kiedy: co 5 lat przy prawidłowych wartościach (można przestać po 65 r.ż.)
Kto: osoby ze stwierdzany wcześniej zwiększonym stężeniem cholesterolu i posiadające co najmniej 2 czynniki ryzyka choroby wieńcowej, takie jak palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, niskie stężenie cholesterolu HDL (<40 mg/dl [1.03 mmol/L]), rozpoznanie choroby wieńcowej u ojca przed 55 rokiem życia, u matki przed 65 rokiem życia.
Kiedy: co rok
- Pomiar stężenia glukozy
Kto: każdy
Kiedy: Powtórz badanie za 3 lata, jeśli wynik był prawidłowy.
Kiedy: Powtórz badanie za 1-2 lata, jeśli wynik był nieprawidłowy i wskazuje na zwiększone zagrożenie cukrzycą.
- Kolonoskopia
Kto: każdy
Kiedy: co 10 lat do 75 r.ż.
Kto: osoby o zwiększonym ryzyku (co najmniej 1 krewny pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo) z wywiadem raka/polipów jelita grubego przed 60 r.ż.; dwóch/dwoje krewnych pierwszego stopnia z wywiadem raka/polipów jelita grubego bez względu na wiek wystąpienia)
Kiedy: co 5 lat
- Badanie urologiczne z pomiarem PSA
Kto: każdy mężczyzna do 70 r.ż.
Kiedy: co 2-4 lata
Pełne badanie okulistyczne w celu oceny ryzyka jaskry
Kto: każdy
Kiedy: nie rzadziej niż co 5 lat
Problemy wieku podeszłego
Każdy potwierdzi, że zdrowie jest niezbędnym warunkiem szczęśliwej starości. W wieku podeszłym pojawiają się choroby, narasta obawa przed niesprawnością, zależnością od innych. Jedne czynniki przestają odgrywać znaczącą rolę, ale pojawiają się nowe zagrożenia, typowe dla wieku podeszłego. W diecie szczególne znaczenie odgrywa właściwa zawartość witaminy D i wapnia dla wzmocnienia kości i ochrony przed osteoporozą.
Bez względu na wiek obowiązuje zasada regularnej kontroli ciśnienia tętniczego. Po 60 roku życia często wzrasta skurczowe a maleje rozkurczowe ciśnienie tętnicze. U osób starczych zwykle powstaje tak zwane izolowane nadciśnienie skurczowe. Należy je leczyć, ponieważ zmniejsza się w ten sposób ryzyko zawału serca czy udaru mózgu.
Także i w starszym wieku rzucenie palenia daje korzyści! Jeśli do tej pory Twój cholesterol był w normie, zwykle nie zaleca się kolejnych pomiarów. Możesz natomiast zapytać swojego lekarza, czy nie odniesiesz korzyści z regularnego przyjmowania małej dawki aspiryny. Wydaje się, że lek ten jest częściej wskazany u mężczyzn niż u kobiet.
Szczególne znaczenie w tym wieku ma aktywność fizyczna. Obowiązuje zasada co najmniej 30 minut ćwiczeń średniej intensywności przez 5 dni w tygodniu lub intensywnych 20-minutowych ćwiczeń 3 razy w tygodniu. Osoby, które do tej pory nie uprawiały intensywnych ćwiczeń fizycznych, powinny zapytać swojego lekarza o opinię.
Regularne ćwiczenia dają szereg korzyści:
- zmniejszają ryzyko choroby wieńcowej, zawału serca, udaru mózgu, cukrzycy, osteoporozy, a także nerwicy, depresji i demencji,
- pomagają w leczeniu szeregu chorób,
- zapewniają zdrowy sen,
- zapobiegają niesprawności,
- zmniejszają ryzyko upadków i związanych z tym urazów.
Mniejsza sprawność i siła mięśnie sprzyja upadkom. Jeśli sprawia Tobie trudność szybkie wstanie i przejście kilku metrów w kilkanaście sekund, oznacza to wysokie ryzyko upadku. Wśród osób mieszkających samodzielnie przynajmniej raz w roku upada co najmniej 1/3, najczęściej podczas wykonywania prostych czynności, jak wstawanie, chodzenie, zwroty, pochylanie się lub sięganie po wyżej położone przedmioty. Blisko połowa upadków prowadzi do urazów, a ich następstwa mogą być niezwykle poważne dla zdrowia. W połowie przypadków przyczyną są warunki domowe czyli niedostosowania środowiska do potrzeb starszego człowieka.
Aby się uchronić przed upadkami należy wyeliminować ich najczęstsze przyczyny;
- niedostateczne lub jaskrawe oświetlenie pomieszczeń,
- brak wyłączników przy wejściu do pomieszczeń,
- luźno leżące dywaniki, podarte lub pozawijane na brzegach,
- śliska powierzchnia, progi, luźno leżące przewody elektryczne,
- brak poręczy na schodach,
- fotele i krzesła bez poręczy,
- wysoko umieszczone półki i szafki,
- ustawienie mebli utrudniające przejście,
- brak uchwytów w łazience,
- niski sedes, śliska wanna, brodzik.
Pamiętaj, aby nosić obuwie na gumowej podeszwie bez obcasów. O każdym upadku należy poinformować swojego lekarza!
Osłabienie wzroku i słuchu także sprzyja upadku. Wiek zwiększa ryzyko rozwoju wielu chorób oczu, takich jak zaćma czy jaskra. Warto zgłosić się na badanie wzroku nawet co roku. Początki jaskry są zwykle niezauważane przez pacjenta a choroba, jeśli nie jest leczona, może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. Jeżeli jaskra zostanie odpowiednio wcześnie rozpoznana, można skutecznie hamować jej rozwój.
Podeszły wiek to także mniejsza oporność na infekcje. Ubieraj się odpowiednio do pogody. Pamiętaj, że witaminy i reklamowane suplementy diety nie gwarantują ochrony przed infekcjami- natomiast robią to szczepionki!
Na koniec: zdrowiu i dobremu samopoczuciu sprzyja posiadanie życzliwych i pomocnych osób w otoczeniu. Medycyna udowodniła, że optymiści żyją dłużej!
źródło: ,,Twój drogowskaz do zdrowia” Zbigniew Gaciong