W ubiegłym tygodniu resort zdrowia opublikował raport końcowy dotyczący pilotażu Krajowej Sieci Onkologicznej. Według Anny Andrzejczak, reprezentującej Radę Dialogu Społecznego w pracach zespołu do jego oceny, syntetyczny raport końcowy nie potwierdza skuteczności rozwiązań zastosowanych w sieci i nie przemawia za wprowadzeniem KSO na terenie całego kraju. Ogólnopolska Federacja Onkologiczna, zrzeszająca organizacje wspierające pacjentów z nowotworami, wnosi o publikację dokumentów z prac Komitetu Sterującego oraz przeprowadzenie debaty publicznej nad uzyskanymi wynikami.
Koncepcja Krajowej Sieci Onkologicznej powstała w 2018 r. w wyniku prac zespołu powołanego przez prof. Łukasza Szumowskiego, ówczesnego ministra zdrowia. Dwutomowe opracowanie12 stanowiło podstawę do przygotowania rozporządzenia, na podstawie którego od lutego 2019 r. realizowany jest pilotaż sieci onkologicznej3. Początkowo rozwiązanie zostało wprowadzone na terenie dwóch województw – dolnośląskiego oraz świętokrzyskiego – po czym rozszerzone na dwa kolejne regiony – podlaskie oraz pomorskie4. Zgodnie z rozporządzeniem celem pilotażu jest ocena organizacji, jakości i efektów opieki onkologicznej w ramach sieci.
Od kilku lat trwa debata dotycząca oceny pilotażu oraz zasadności wprowadzenia Krajowej Sieci Onkologicznej w proponowanej formie na terenie kraju. Zgodnie z rozporządzeniem, raport końcowy z pilotażu będzie opublikowany w przeciągu czterech miesięcy od jego zakończenia. Termin zakończenia pilotażu był kilkukrotnie prolongowany. Minister zdrowia mógł zdecydować o wcześniejszej publikacji raportu, zmieniając jeden ustęp w regulacji i przeprowadzić dialog z partnerami społecznymi. Tymczasem jesteśmy zmuszeni czekać do lipca, a wtedy ustawa o KSO prawdopodobnie wejdzie w życie – mówi Dorota Korycińska, Prezes Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej, która zrzesza organizacje wspierające pacjentów zmagających się z nowotworami złośliwymi i dodaje – Kilkukrotnie występowaliśmy o udostępnienie wyników pilotażu oraz spotkania w sprawie ich omówienia. Niestety nasze prośby pozostały bez odpowiedzi.
We wrześniu 2020 r. minister zdrowia powołał także Komitet Sterujący do spraw monitorowania programu pilotażowego opieki nad świadczeniobiorcą w ramach sieci onkologicznej5. W jego skład weszli przedstawiciele resortu zdrowia, eksperci, przedstawiciele ośrodków onkologicznych i akademickich oraz organizacji pacjentów. Raport Zespołu został przekazany Adamowi Niedzielskiemu z końcem września 2022 r. W ubiegłym tygodniu na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia opublikowano Syntetyczny Raport Końcowy z programu pilotażowego w ramach sieci6.
Ten dokument to sygnał alarmowy – nie mamy potwierdzenia, że sieć działa, nie mamy nawet oceny pilotażu. Tymczasem prace nad ustawą toczą się w niebywałym tempie i bez większej refleksji – zauważa Anna Andrzejczak, Prezes Fundacji Onkologia 2025, która reprezentowała Radę Dialogu Społecznego w pracach zespołu i dodaje – rozporządzenie mówi, że ocena jakości i efektywności opieki odbywa się w oparciu o coroczne wartości mierników zaraportowane w trybie przewidzianym w pilotażu oraz ich porównanie rok do roku. Przedstawiony raport nie zawiera ani jednego miernika, który spełniałby te kryteria. Trudno wyobrazić sobie, by w oparciu o ten materiał podjęta została decyzja o wdrożeniu tak ważnej reformy.
Zdaniem obu organizacji reforma systemu opieki onkologicznej jest bezwzględnie konieczna, jednak zasadnicza część potrzebnych zmian nie wymaga wprowadzenia ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej w proponowanej formie. Istnieje szeroki konsensus co do zakresu zmian. Prace nad częścią z nich już trwają. Należy opracować i wdrożyć standardy postępowania, monitoring jakości, powołać ośrodki wyspecjalizowane w leczeniu najczęściej występujących nowotworów, dokonać centralizacji diagnostyki i leczenia rzadkich rodzajów choroby oraz kilka innych zmian. Jedynym zadaniem, do którego jest potrzebna KSO w proponowanym kształcie, to powołanie zhierarchizowanej struktury oraz nadanie specjalnych uprawnień nadzorczych wybranej grupie ośrodkom onkologicznym – konkluduje Anna Andrzejczak.
Ogólnopolska Federacja Onkologiczna zapowiada kolejne działania. Nie spoczniemy, dopóki nie odbędzie się szeroka debata publiczna dotycząca pilotażu sieci onkologicznej. Apelujemy do Ministerstwa Zdrowia o jawność dokumentów związanych z pilotażem. Poprawa dramatycznych wyników leczenia nowotworów w Polsce wymaga współpracy wszystkich interesariuszy. Nasze oczekiwania nie wydają się nadmiarowe – stwierdza Dorota Korycińska.