Urazy neurologiczne nie muszą dziś skazywać pacjenta na trwałe kalectwo. Choć ich bezpośrednie skutki mogą wzbudzać strach i obawę przed przyszłością, zarówno w samych chorych, jak i u ich bliskich, to dzisiejsza wiedza medyczna i rehabilitacyjna daje dużo możliwości. O tym, jaką rolę odgrywa rehabilitacja w przypadku osób, których dotykają schorzenia neurologiczne, jak wygląda sam proces, do czego może prowadzić, jakie mogą być efekty i jaka jest rola rodziny rozmawiamy z fizjoterapeutami enel-sport – mgr. Rafałem Dębowskim i mgr. Patrykiem Świerczem.
Jakie są najczęstsze urazy neurologiczne, z jakimi się Państwo spotykają?
Największą grupę pacjentów z urazami neurologicznymi stanowią pacjenci po udarze. W dzisiejszych czasach coraz częściej spotykamy się także z osobami, które chorują na stwardnienie rozsiane, guzy mózgu, czy też mózgowe porażenie dziecięce. Drugą grupę stanowią pacjenci z uszkodzeniami mechanicznymi, takimi jak uszkodzenia czaszkowo-mózgowe, czy złamania kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia kręgowego.
Na jaką poprawę mogą liczyć pacjenci z chorobami neurologicznymi?
Jeszcze kilka lat temu wiele schorzeń neurologicznych skazywało pacjenta na kalectwo. Dziś rozwój rehabilitacji neurologicznej pozwala na uniknięcie takiego wyroku. Naszym celem, jako rehabilitantów, jest intensywna praca z pacjentem, która daje szansę nawet na całkowity powrót do zdrowia. W trudniejszych przypadkach – choroby postępujące, rehabilitacja spowalnia rozwój choroby i pozwala na zachowanie sprawności oraz samodzielności.
Jakie są najważniejsze elementy rehabilitacji dotyczącej chorób neurologicznych u dorosłych?
Wszystkie elementy procesu rehabilitacji są bardzo istotne. Zaczynamy od przygotowania strukturalnego, tzn. przygotowania mięśni, stymulacji sensorycznej oraz zniesienia spastyczności. Jest to niezbędne, aby pracować dalej z pacjentem. Kolejny element to terapia funkcjonalna. Ten etap rozpoczynamy od najprostszych ćwiczeń, wprowadzania odpowiednich wzorców ruchowych, przechodząc stopniowo do coraz bardziej zaawansowanych działań.
Czy moment rozpoczęcia rehabilitacji w przypadku chorób neurologicznych ma znaczenie?
Rehabilitacja w przypadku chorób, czy zdarzeń o tle neurologicznym powinna rozpocząć się jak najwcześniej. W przypadku udaru, już nawet po pierwszej dobie od jego wystąpienia możemy próbować wprowadzać usprawnianie. Co prawda, każdy pacjent jest inny i każdy przypadek należy traktować indywidualnie, ale z reguły najbardziej istotne są pierwsze dwa miesiące od wystąpienia zdarzenia, wtedy istnieją największe szanse na powrót do zdrowia lub maksymalne spowolnienie choroby. Istotne jest, aby pacjent był zaangażowany, chętnie współpracował z terapeutą oraz zrozumiał jakie cele przed nami stoją.
Ważne jest także zaangażowanie bliskich – rodziny czy przyjaciół. W przypadkach neurologicznych mocno opieramy się na systematyczności i powtarzalności. Wskazówki dotyczące codziennego funkcjonowania pacjenta, łącznie z ćwiczeniami, porady, czego unikać, to bardzo ważne zadania, w których pomoc bliskich osób jest niezbędna.
Jak możemy sami w domu pomóc osobom starszym ze schorzeniami neurologicznymi?
Pomoc bliskich jest ważna od samego początku rozpoczęcia rehabilitacji. W sesji powinien brać udział członek rodziny, który od rehabilitanta otrzymuje rady na temat funkcjonowania chorego i pomocy w codziennej samoobsłudze. Regularna, ciągła stymulacja i powtarzanie poprawnych wzorców ruchowych, w czasie sesji z rehabilitantem czy w domu, przynosi w przypadku schorzeń neurologicznych najlepsze efekty.
Czy osoby z dysfunkcjami neurologicznymi mogą uprawiać sport?
Sport sprawdza się w takich przypadkach doskonale. Pacjenci powoli dochodząc do zdrowia, stawiają sobie kolejne cele. Począwszy od pierwszej pionizacji, przez samodzielne stanie, aż po chodzenie, czy truchtanie. Każdy rodzaj sportu, od spokojnych spacerów po lesie, przez sporty drużynowe na wózkach, czy nawet wspinaczkę, czy bieganie dłuższych dystansów jest świetnym sposobem na pokonywanie samego siebie i w takich sytuacjach odgrywa niezwykle ważną rolę terapeutyczną.