Nawracające afty to bardzo powszechna dolegliwość oraz najczęściej występująca choroba błony śluzowej jamy ustnej o charakterze nieinfekcyjnym, czyli niewywołanym wirusem lub bakterią. Jak sobie z nią radzić? Przede wszystkim należy skonsultować się z lekarzem i określić ich przyczynę –- odpowiada Magdalena Latkowska-Wiśniewska, periodontolog z Medicover Stomatologia Inflancka.
Afty – czym tak naprawdę są?
Afty to okrągłe, bolesne nadżerki lub owrzodzenia występujące na niezmienionej zapalnie błonie śluzowej policzków, języka, warg, dna jamy ustnej i podniebienia. Goją się do dwóch tygodni i często mają tendencję do nawracania. Mogą występować kilka razy w ciągu roku. W skrajnych przypadkach nowe zmiany pojawiają się bez przerwy w nowych miejscach, przez wiele miesięcy utrudniając codzienne funkcjonowanie.
W leczeniu każdego schorzenia zawsze staramy się znaleźć jego przyczynę. Jednak w przypadku aft nawracających nie zawsze jest to proste. Należy krok po kroku eliminować wszystkie potencjalne czynniki wywołujące zmiany. Wyróżniamy przyczyny miejscowe (działające w jamie ustnej) i ogólne. Przyczyną miejscową może być uraz błony śluzowej nazywany „urazem nieuszkadzającym”– czyli takim, którego nie odczuwamy na co dzień, nie wywołuje dolegliwości bólowych, a może poprzez drażnienie śluzówki przyczynić się do powstawania aft. Jego źródłem mogą być starte, ostre brzegi zębów, niewyleczone ubytki próchnicowe, nierówne brzegi wypełnień, złogi kamienia nazębnego, mikrourazy błony śluzowej występujące w trakcie zgrzytania zębami.
Z kolei do przyczyn ogólnych zaliczamy:
- niedokrwistości związane z niedoborem żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12,
- celiakię, której afty mogą być nawet pierwszym objawem,
- alergie pokarmowe lub związane ze składem past do zębów i płukanek,
- choroby pasożytnicze,
- stres,
- zmiany hormonalne związane z cyklem menstruacyjnym (wtedy afty mogą czasowo wycofać się w ciąży),
- leki, szczególnie z grupy NLPZ-tów.
Jak leczyć afty?
W przypadku nawracających aft w jamie ustnej najlepiej udać się do specjalisty periodontologa.
Jeśli uda się znaleźć przyczynę powstawania aft, ich leczenie polega na jej eliminacji. Stomatolog powinien ocenić stan uzębienia i usunąć wszystkie czynniki drażniące, jak ostre brzegi wypełnień, próchnicę, kamień nazębny. Następnie należy wykonać szereg badań dodatkowych, w celu wykluczenia niedokrwistości, celiakii i innych schorzeń ogólnych. Bardzo ważna jest rozmowa i wywiad z pacjentem. Mogą być konieczne dodatkowe konsultacje hematologiczne, gastrologiczne, alergologiczne, ginekologiczne – komentuje Magdalena Latkowska-Wiśniewska, periodontolog z Medicover Stomatologia Inflancka.
Po wyrównaniu poziomu żelaza lub przejściu na dietę bezglutenową w celiakii afty powinny ustąpić. W przypadku alergii ważne jest unikanie konkretnych pokarmów. Należy rozważnie dobierać produkty do higieny jamy ustnej (najbardziej drażniące i uczulające są te zawierające SLS).
Możemy sobie również pomóc leczeniem miejscowym. Istnieje szereg preparatów przyspieszających gojenie aft, są również preparaty działające znieczulająco. O metodach leczenia zawsze powinien decydować lekarz. Należy również pamiętać, że każda zmiana utrzymująca się dłużej niż 2 tygodnie powinna wzbudzić nasz niepokój i zostać oceniona przez specjalistę.
Ile trwa leczenie aft?
Szukamy, aż znajdziemy. Niestety zdarzają się przypadki, w których pomimo wielu badań dodatkowych nie udaje się znaleźć żadnej uchwytnej przyczyny powstawania aft. Rozpoznajemy wtedy afty idiopatyczne. Stosowane jest wtedy leczenie modulujące układ odpornościowy. Ponieważ przyczyna powstawania takich aft nie jest do końca poznana leczenie to jest bardzo trudne. Na szczęście nie są to częste przypadki i cały czas trwają badania, dzięki którym w przyszłości będziemy mogli pomóc takim pacjentom – dodaje Magdalena Latkowska-Wiśniewska, periodontolog z Medicover Stomatologia Inflancka.
Afty – odpowiednie leczenie u stomatologa
Czy zabiegi stomatologiczne zawsze są możliwe? Warto wiedzieć, że do powszechnie znanych powodów dla których należy przełożyć wizytę u stomatologa zaliczamy m.in. gorączkę i stany podgorączkowe czy przeziębienie. Co jednak w sytuacji, gdy w naszej jamie ustnej pojawiły się bolesne nadżerki?
Najlepiej nie leczyć się „na własną rękę” i zawsze skonsultować zmiany u stomatologa lub periodontologa. Stosowane przez pacjentów płukanki lub żele jeśli nie są odpowiednio dobrane na dłuższą metę mogą tylko pogorszyć sytuację. Lekarz na podstawie wywiadu i badania pacjenta może określić przyczynę występowania zmian i zlecić badania dodatkowe oraz preparaty, które przyspieszą gojenie i zmniejszą dolegliwości bólowe – kończy Magdalena Latkowska-Wiśniewska, periodontolog z Medicover Stomatologia Inflancka.