Zobacz o co należy zadbać, aby zapobiec niebezpiecznym w wieku senioralnym upadkom. Warto wprowadzić drobne modyfikacje w mieszkaniu i zrobić wszystko, aby wyjścia z domu były bezpieczne. Być może trzeba też wprowadzić zmiany w sposobie życia, aby podnieść sprawność seniora i zminimalizować ryzyko złamań.
Kiedy naszym seniorom coraz trudniej się poruszać warto wprowadzić modyfikacje, które sprawią, że zminimalizujemy ryzyko upadku i ułatwimy im bezproblemowe poruszanie się. Czasem to kwestia naprawdę drobnych zmian.
Dostosuj mieszkanie do seniora
Usuń z otoczenia wszelkie zbędne przedmioty. Nie umieszczaj nowych przedmiotów na trasie stałego poruszania się – z przyzwyczajenia można o nich zapomnieć i się o nie potknąć.
Usuń małe dywany lub chodniki, zwłaszcza te ozdobione frędzlami, mające tendencję do zwijania się, ślizgania. Przy dużych zadbaj, aby nigdzie się nie podwijały i dobrze przylegały do podłogi, a jeśli to niemożliwe, lepiej całkowicie je zwinąć.
Oprócz oświetlenia głównego, zadbaj o oświetlenie punktowe – pomocne szczególnie w zacienionych miejscach oraz oświetlenie nocne ułatwiające dotarcie np. do toalety wieczorem lub nocą.
Zlikwiduj progi między pomieszczeniami.
Zadbaj aby wyjście z domu było bezpieczne
Podstawą jest noszenie odpowiedniego obuwia. Ważne, aby było wygodne i przede wszystkim, samo w sobie nie stanowiło zagrożenia. Wybierając się po buty do sklepu lepiej zrobić to rano niż po południu, kiedy nogi często są spuchnięte.
O czym jeszcze warto pamiętać wybierając buty dla seniora?
– aby były wyposażone w zapiętek zapobiegający wysunięciu się stopy z obuwia,
– muszą mieć odpowiednie do sprawności seniora mocowanie obuwia do stopy, czyli sznurowadła, sprzączki lub rzepy,
– nosek buta powinien być szeroki i głęboki, aby nie uciskał palców stóp,
– podeszwa nie powinna być zbyt sztywna i powinna mieć bieżnik, który zapobiegnie poślizgnięciu,
– obcas powinien być szeroki i niski (najwyżej 4 cm)
Warto rozpatrzyć zakładanie tzw. ochraniacza stawu biodrowego – nie jest zbyt efektowny, ale zabezpiecza przed złamaniami lub zwichnięciami tego stawu.
Seniorów, którzy nie czują się zbyt pewnie warto namówić do korzystania przy przemieszczaniu się z urządzeń typu balkonik lub laska. Przyrządy ułatwiające chodzenie zapewniają większą stabilność osoby starszej i zmniejszają ryzyko jej upadku oraz zapewniają dodatkowe podparcie zarówno w czasie stania jak i w ruchu. Mogą również zmniejszać lęk przed upadkiem.
Jeśli nasz senior wybiera się dalej warto sprawdzić rozkład niskopodłogowych autobusów, do których łatwiej jest wsiadać osobom mniej sprawnym.
Zadbaj o to, aby wychodząc na zewnątrz senior miał okulary z filtrami, które poprawiają kontrast widzenia i pozwolą uniknąć oślepienia a w słoneczne dni okulary przeciwsłoneczne.
Warto wyposażyć seniora w telefon lub urządzenie telemedyczne, które w sytuacji nagłego pogorszenia stanu zdrowia lub upadku pomoże wezwać pomoc.
Specjaliści dążą do tego, aby obowiązywał zakaz umieszczania reklam na chodnikach na wysokości głowy przechodniów, gdyż zwiększa to ryzyko urazu i upadku.
Aktywności fizyczna pomaga w zachowaniu sprawności
Najlepsze efekty w zmniejszaniu ryzyka wystąpienia upadku przynosi właściwie prowadzona i podejmowana aktywność fizyczna. Wpływa ona korzystnie na cały organizm: poprawia stan i działanie mięśni, kości, stawów, układu krążenia, układu oddechowego, a także wyrabia prawidłowe wzorce chodu oraz ułatwia utrzymanie stabilnej postawy zarówno podczas stania jak również w czasie poruszania się.
Do zalecanych form aktywności dla seniorów zalicza się spacery, pływanie, taniec i gimnastykę.
Trening zapobiegający występowaniu upadków powinien składać się z elementów ćwiczących w równej mierze równowagę, siłę i wytrzymałość.
Zdaniem specjalistów idealne dla seniorów są ćwiczenia Tai-chi, które składają się z powolnych ruchów kładących nacisk na kontrolę postawy w połączeniu z głębokim oddychaniem. Z badań wynika, że w grupie osób realizujących program ćwiczeń tai-chi poprawie uległo poczucie równowagi, zmniejszył się lęk przed upadkiem, obniżyło się ciśnienie krwi a ryzyko upadków zmniejszyło się o 47,5%.
Dużą rolę w profilaktyce upadków odgrywa też trening wytrzymałościowy. Dobrze byłoby, aby senior ćwiczył co najmniej 2 razy w tygodniu przez minimum 20 minut.
Co jeszcze może pomóc zminimalizować ryzyko upadku?
Wytłumacz podopiecznemu, że musi:
– wystrzegać się gwałtownych manewrów czy zwrotów ciała, naucz go bezpiecznie wstawać z krzesła lub łóżka
– zmieniać pozycję ciała spokojne, najlepiej etapowo
– zaniechać prób dosięgania rzeczy, które leżą wysoko na meblach. Dobrze poukładać najpotrzebniejsze rzeczy w zasięgu ręki seniora lub na niższych półkach.
Warto wiedzieć, że niektóre leki mogą powodować senność czy zawroty głowy, co zwiększa ryzyko upadków, dlatego ktoś bliski lub opiekun powinien kontrolować przyjmowane przez seniora farmaceutyki.
Pamiętaj też o konieczności i sposobach dobrego nawadniania osoby starszej, bo to istotnie zmniejsza zagrożenie spadkiem ciśnienia i omdleniem.
Ważna jest też właściwa dieta, bogata w wapń i witaminę D, aby zmniejszyć ryzyko złamań kości. W celu zapobiegania osteoporozie senior powinien jak najczęściej przebywać w miejscach nasłonecznionych i w miarę swoich możliwości zażywać ruchu na świeżym powietrzu.
Monika Wysocka
Źródło: materiały edukacyjne PZH