Trzy pytania do prof. Tomasza Kostki, konsultanta krajowego ds. geriatrii, jednego z jurorów w konkursie na Opiekuna Seniora Roku 2018
– Jakie są obecnie największe bolączki niesamodzielnych seniorów?
Zmiany związane z wiekiem dotyczą niemal wszystkich aspektów życia człowieka. Poza konsekwencjami starzenia obejmującymi stopniową degenerację tkanek, narządów i funkcji, starszy wiek wiąże się z większą częstością i większym ryzykiem występowania chorób przewlekłych oraz zmniejszeniem aktywności fizycznej. To wszystko powoduje, że seniorzy stopniowo tracą zdolność do wykonywania złożonych (IADL – Instrumental Activities of Daily Living), a następnie podstawowych czynności dnia codziennego (ADL – Activities of Daily Living). Na jakość i tempo starzenia wpływają czynniki genetyczne, choroby, styl życia oraz czynniki środowiskowe. Nie ma możliwości zatrzymania tego procesu. Jednak odpowiednia modyfikacja czynników za nie odpowiedzialnych „starzenie zwyczajne” może zamienić na tzw. „starzenie pomyślne” („successful ageing”).
W wielu krajach Europy Zachodniej osoba starsza po pobycie na tzw. ostrej geriatrii jest bezpośrednio kierowana na oddział rehabilitacji geriatrycznej. Przebywa tam ok. miesiąca w celu przywrócenia zdolności do funkcjonowania w środowisku domowym. W Polsce nie ma oddziałów rehabilitacji geriatrycznej, ale niektóre polskie placówki zaczynają postępować w podobny sposób. Pacjent wypisany do domu po pobycie w szpitalu i pozostawiony w domu bez opieki rehabilitacyjnej niejednokrotnie bezpowrotnie traci szansę na powrót do sprawności.
– Bardzo często także opiekunowie seniorów potrzebują pomocy, gdzie mogą się zwrócić po pomoc?
Na przykład do Stowarzyszenia Opiekunów Medycznych, albo Polskiego Stowarzyszenia Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera. Byłoby dobrze, gdyby więcej było inicjatyw takich jak „Bon opiekuńczy: Alzheimer 75” w Szczecinie. Szczecin, jako pierwsze miasto w Polsce, wprowadził takie świadczenie i polega ono na wsparciu członków rodziny opiekujących się seniorami w wieku 75 lat i więcej. Z bonu opiekuńczego skorzystało w 2018 r. blisko 500 osób. Od 2019 r. kwota wsparcia wzrośnie z 2 do 3 tysięcy złotych w skali roku.
– Starzejące się społeczeństwo to wyzwanie przed jakim stoimy dziś wszyscy. Jakie są Pana zdaniem najpilniejsze potrzeby w geriatrii?
Rosnąca liczba osób starszych, w szczególności tych z wielochorobowością generuje zapotrzebowanie zarówno na opiekę POZ, jak i konsultacje specjalistyczne oraz opiekę długoterminową. Aby zaspokoić te potrzeby seniorów należy wprowadzić podejście procesowe, skoncentrowane na potrzebach świadczeniobiorców, przy szczególnym zaangażowaniu seniorów i ich opiekunów z uwzględnieniem specyfiki tej grupy pacjentów.